Овој веб сајт користи колачиња "Cookies"

Би сакале да користиме веб колачиња "Cookies", со цел да го подобриме Вашето корисничко искуство на нашата апликација. Ова ни овозможува да го подобриме Вашето идно искуство на нашата апликација

KOVZ - Македонска исламска уметност

Македонската исламска уметност

           Во богатиот мозаик на македонската културна ризница важно место завзема и исламската уметност. Таа претставува неисцрпно мултикултурно и религиозно богатство со универзална вредност.

           Почетоците на исламската уметност датираат од VII век на Арапскиот Полуостров. Нејзини носители биле Арапите. Таа брзо се проширила преку Азија во Африка, а потоа и во Европа. Исламската уметност најмногу се поврзува со архитектурата на верски и јавни градби, какои декорација на внатрешни и надворешни ѕидови на објекти, додека сликарството се среќава при украсувањето на книги. Исламските уметници станале познати и по украсувањето на керамика, метали и други корисни предмети. Тие работеле главно со месинг, глина и дрво. Друга важна карактеристика на исламската уметност е употребата на калиграфијата, односно краснописот.

           Подемот на исламското културно-уметничко наследство во Македонија започнува во XIV век со доаѓањето на Османлиите на овие простори. Османлиската административна управа вовела значајни организациски промени во различни сегменти од животот на луѓето. Турците-Османлии во голема мера придонеле за создавање на уметност со богати исламски мотиви која најмногу била сконцентрирана во градовите: Скопје, Битола, Тетово, Охрид, Штип, Гостивар, Кичево, Дебар, Струга, Струмица и Велес.

           Во овие градови биле изградени многу сакрални и профани градби. Во сакралната архитектураа спаѓаат: џамии, медреси и турбиња, додека во профаната архитектура спаѓаат: караван-сараи, анови, амами, гостилници, саат-кули и безистени. Истите биле лоцирани во централните делови на градовите или во чаршиите. За познатите чаршии: Скопската, Охридската, Прилепската и Битолската чаршија пишувале многу познати личности и светски патеписци. Меѓу зачуваните најважни архитектонски споменици од исламската архитектура во Скопје се: џамијата на Султан Мурат Втори, наречена Хункар-џамија, изградена 1436 година, подоцна обновувана; Исак-бегова џамија, наречена Алаџа-џамија (1438); Иса бегова џамија (1475), која со своите две куполи потсетува на џамиите во Бруса; Мустафа-пашина џамија (1492), со трем обложен во мермер; Јахја-пашина џамија (1506), со богато обработен портал. Потоа, неколку џамии во Битола: Исак-бегова во Битола (1508), Хајдар-кадија (1561г.) и Јени-џамија (1558), адаптирана во уметничка галерија. Во Тетово е најпозната Шарената џамија од 1495 година, обновена во 1785 година, а во Струга „Мустафа Челеби џамијата“, споменично добро од шеснаесеттиот век, како и многу други низ наша држава, кои сведочат за богатата исламска уметност.

           Покрај исламската архитектура, и применетата уметност во османлискиот период била мошне развиена. Интензивна е уметничката обработка на металот, која се истакнува со богатство на украсот. Се работело во злато, сребро, бакар и бронза во разни техники. Предметите биле гравирани со орнаментика од исламско потекло, главно со стилизирани растителни мотиви, доста прецизно изведени. Изработувани биле разновидни предмети за домаќинството. Изработувани биле и накит, оружје и разни предмети во филигран. Со овие уметнички занаети - златарски, кујунџиски, се занимаваале и домашни мајтори, што се дознава од потписите на предметите. Најзначајни работилници имало во Кратово, Прилеп, Битола, Скопје, Охрид и Штип.

           Кога станува збор за исламската уметност, нејзин нераздвоен дел е и духовната музика, која се гаела и на македонските простори.